Tục mai táng người chết của người dân tộc Thái đen trong các nhà mồ

Không phải mộ đá mà là nhà mồ

Việt Nam là quốc gia với sự đa dạng về văn hóa lớn. 54 dân tộc tương ứng với 54 bản sắc văn hóa độc đáo. Với tục lệ mai táng người chết, thông thường người ta sẽ chôn người chết xuống đất, sau vài năm sẽ sang cát cho những người đã khuất ở và xây mộ đá. Tuy nhiên, với người dân tộc Thái đen họ không làm như vậy, văn hóa mai táng người quá cố của người Thái đen đặc trưng bởi hình ảnh những ngôi nhà mồ. Đó là nét văn hóa đặc sắc của những người Thái đen

Nghi thức an táng người chết của người Thái đen

Đối với những người Thái đen, khi trong nhà có người chết người nhà cần làm các bước sau: chuẩn bị; nghi lễ và an táng

1. Chuẩn bị: khi có người mất, những người trong gia đình sẽ đi mời thầy cúng và báo cho các dâu, các rể về nhà. Rể cả (được gọi là khươi cốc) là người quan trọng nhất trong đám tang. Rể cả làm những nhiệm vụ rất quan trọng trong đám tang như: làm cơm phục vụ, đọc sổ đưa ma, chia tài sản cho người chết… các con rể, cháu rể còn lại là người khiêng quan tài.

Ngoài ra cần chuẩn bị: quan tài, cây tre thăng thiên, vải trắng vải đỏ, ghế mây, đôi gà, con trâu, các loại hoa thơm…

2. Nghi lễ: người chết được tắm rửa bằng nước thơm, thay quần áo. Chải đầu, búi tóc và thay quần áo cho người quá cố. Đối với người nghèo thì đó là những bộ quần áo hàng ngày. Đối với nhà giàu thì người chết sẽ được mặc áo trắng ở trong, áo đỏ ở ngoài. Sau đó lấy khăn trắng cuốn quanh người chết, vải đỏ phủ lên trên. Lấy ít đồng bạc cho vào tay người chết để có chút của để dành, khi lên trời lúc cần dùng tới

Sau khi xong xuôi, người nhà sẽ gọi người chết một lần nữa xem còn sống không. nếu không thưa thì ra trước sân kêu to: trời ơi bố (mẹ) tôi chết rồi. Khi đó người trong nhà mới được khóc.

Theo phong tục, trước khi người chết qua đời sẽ dặn dò con cháu nên chôn cất ở đâu trong bãi tha ma. Nếu chưa kịp rặn thì rể cả sẽ chọn. Khi chọn được, rể cả sẽ làm lễ xin phép thổ địa bằng cách lấy một con gà luộc, một năm xôi va một ít tro bếp làm lễ, cắm thanh kiếm vào đỗ lễ. Tiếp theo, rể cả tung 2 thanh tre lên, nếu 1 xấp 1 ngửa thì tức nơi đó chôn được, nếu không phải đi tìm ở nơi khác

Trước khi đi chôn, người ta làm nghi lễ từ biệt con cháu bằng cách khiêng quan tài đi quanh nhà, dâng lên hạ xuống 3 lần chào con cháu ở lại mạnh khỏe, làm ăn phát đạt. Đi đầu là rể cả tay cầm bó đuốc

3. An táng:

Khi đến chỗ chôn, người ta đặt quan tài cạnh miệng huyệt và làm mâm cơm mời người chết ăn bữa cơm cuối cùng, mâm cơm có gà, xôi, rượu. Trước khi hạ huyệt rể làm cầm đuốc và dao hua vào huyệt để đuổi hồn người khác không được đi theo người chết

Khác với những dân tộc khác như Tày, Nùng sẽ làm mộ đá cho người chết, người Thái đen lại làm nhà mồ cho người chết để họ có mái nhà ở sau khi đến sống ở một nơi khác. Nhà mồ thường lợp bằng ngói, xung quanh đào rãnh, có cổng ra vào. Xung quanh cắm cờ nhỏ, 2 đầu cắm cờ lớn. Nếu là đàn ông thì có cờ lớn, đàn bà thì có một ô màu đen. Ngoài nhà treo đầu, chân, cánh vịt. xung quanh nhà mồ trồng dứa, xả

Trong vòng 3 ngày, cứ đến bữa cơm người thân lại mang cơm ra cúng. Sau 3 ngày thì bỏ hẳn.

• Tục cải táng trong rừng sâu của người Tày
• Những câu chuyện bí ẩn xung quanh lăng mộ đá