LĂNG MỘ ĐÁ CỔ GIỮA LÒNG HÀ NỘI GIỜ RA SAO?

Công trình lăng mộ đá Hoàng Cao Khải được Công nhận là Di tích quốc gia nhưng hiện đang hị hư hại nhiều dưới bàn tay con người. Ngự tại ngõ 252, phố Tây Sơn, phường Trung Liệt, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội, khu lăng mộ Hoàng Cao Khải tuổi đời trăm năm có lẻ bấy giờ ra sao?

Hoàng Cao Khải (1850 – 1933) là một vị Tổng đốc dưới triều vua Thành Thái thời Nguyễn. Năm 1893 ông đã xây dựng nên một khu lăng mộ đá với đường nét kiến trúc đặc thù, có tính nghệ thuật cao cho đến ngày nay.

Hoàng Cao Khải là một Tổng đốc và là một nhà văn, nhà sử học và là một đại thần trong lịch sử Việt Nam. Năm 1893 lăng mộ đá của ông Hoàng Cao Khải được xây dựng, nằm ở ấp Thái Hà cũ, nay thuộc phường Trung Liệt, quận Đống Đa, Hà Nội.  Lăng Hoàng Cao Khải được Bộ Văn hóa lúc đó đánh giá là chứng tích duy nhất của nước ta về một quần thể các công trình lăng tẩm, dinh thự của một phó vương.  Nhưng đến nay lăng của vị Tổng đốc Hà Nội nằm lặng lẽ ở một góc giữa bộn bề của cuộc sống thành thị.

Công trình lăng mộ đá Hoàng Cao Khải được xây bằng đá cẩm thạch trắng. Phía trước lăng có hai hàng lính chầu đá, mỗi hàng có 4 tượng đá  cao 1,3 m đang bồng gươm. Nhưng hiện tại chỉ còn 3 bức tượng, cả 3 bức tượng này đều bị mất phần chân do bị xi măng trùm kín, phần tai tượng, tay tượng cũng sứt mẻ.

Những bức tượng uy nghi ngày nào vẫn đứng lặng lẽ giữa cuộc sống thời nay

Phía sau mộ của ông Hoàng Cao Khải là mộ của con trai ông – ông Hoàng Trong Phu. Ông Phu xây cho mình ngôi mộ đá còn to hơn mộ cha và to nhất miền Bắc đầu thế kỷ 20. Trong lăng mộ đá này, có mộ của con cháu, gia quyến ông Hoàng Cao Khải.

Hiện nay không có người ở đây trông giữ nên toàn bộ khu lăng mộ đá này bị bỏ hoang. Hai ngôi mộ đá không lồ của cha con Hoàng Cao Khải không có ai chăm nom hương khói. Vì thế nhiều người đã di chuyển vị trí các mộ trong khu lăng mộ, năm chiếm đất xây nhà. Nhưng sau một thời gian những người này đều gặp đại họa, bệnh tật, điên khùng, làm ăn thất bát… Sau đó không ai còn dám di chuyển mộ nữa.

Năm 1962, khu lăng mộ Hoàng Cao Khải được Bộ Văn hóa xếp hạng là Di tích quốc gia. Nhưng hiện nay khu lăng mộ này đã không còn giữ được nét uy nghiêm và thanh tịnh của một khu lăng mộ lớn của đất nước, do sự phá hủy của thời gian và sự tàn phá nhiều nhất là do bàn tay con người.

Đầu rồng ngự ở cổng lăng là một kiến trúc tinh sảo, độc đáo. Qua cả trăm năm nhưng chất đá của đầu rồng vẫn giữ được màu sắc đẹp và bộ bền qua thời gian. Do không được trông nom nên đã bị rêu phủ và nền bê tông che lấp.

Những hoa văn mang tính truyền thống văn hóa nay đã bị sứt mẻ theo thời gian và sự cải tạo của con người

Cột đá uy nghiêm nay đã bị bịt kín bởi bức tường gạch này

Khu lăng mộ Hoàng Cao Khải – một Di tích lịch sử Quốc gia nay đã không còn giữ được hình hài và sự uy nghiêm vốn có nữa.